توریسم اسلامی چرخ گردشگری ایران را می‌چرخاند

       

  عضو کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است:«گردشگری کشورهای اسلامی سال‌ها است مورد اغفال قرار گرفته هر گونه تلاش برای زنده کردن این حوزه مغفول را در شرایطی که چرخ صنعت گردشگری ایران نمی‌چرخد، مهم هست.»  
 عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، فعال شدن توریسم کشورهای اسلامی را استفاده از ظرفیت عظیمی عنوان کرد که سال‌ها است مورد اغفال قرار گرفته است.
پیروز سروری نماینده تهران در مجلس با استناد به اینکه گردشگری کشورهای اسلامی سال‌ها است مورد اغفال قرار گرفته هر گونه تلاش برای زنده کردن این حوزه مغفول را در شرایطی که چرخ صنعت گردشگری ایران نمی‌چرخد، مهم عنوان می‌کند: «کشورهای اسلامی با وجود ظرفیت‌های وسیع در حوزه گردشگری، هیچ گاه به نحو مطلوبی از این امکانات استفاده نکرده و نتیجه این بی‌توجهی فلج شدن صنعت گردشگری در این حوزه وسیع است.»
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است کشورهای اروپایی ده‌ها سال پیش با یک نوع اتحاد وسیع، بخش وسیعی از گردشگران را به سمت بازارهای مشترک خود کشیده‌اند و در مقابل کشورهای اسلامی به انزوا کشیده شده‌اند.
البته سروری سیاست‌های اشتباه کشورهای اسلامی و بحران‌های منطقه را در شکل دادن وضعیت کنونی بی‌تأثیر نمی‌داند.
به گفته او سال‌ها است ایران مدعی جذب توریسم از کشورهای اسلامی و حتی همسایه است اما شاهد این هستیم که حتی در مقایسه با کشورهای همسایه هم نتوانستیم توریسم جذب کنیم.
در حال حاضر پس از سال‌ها بی‌توجهی کشورهای اسلامی در صدد برگزاری یک بازار مشترک گردشگری در میان 58 کشورهای اسلامی هستند.
نماینده تهران برپایی این همایش را نقطه عطفی در شکست طلسم چند دهه اخیر میان کشورهای اسلامی عنوان می‌کند:«یکی از ضعف‌های توریسم کشورهای اسلامی نبود تبلیغات وسیع برای جذب بازار هدف است به گونه‌ای که بسیاری از گردشگران دنیا از ظرفیت‌های گردشگری کشورهای اسلامی بی‌خبر هستند و تنها دیدگاهی که از این کشورها دارند، بحران و جنگ توریسم است.»
 منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی

قنات 2500 ساله گناباد یکی از عجایب تمدن ایران

               

 قنات قصبه عظیم ترین قنات گناباد و شاید یکی از عجایب تمدن تاریخ بشر باشد که از گذشته های دور توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. ناصرخسرو عمق چاه قنات را هفتصد گز و طول آن را چهار فرسنگ ذکر کرده است. از میان اراضی کوی شرقی گناباد ( قصبه شهر سابق ) در سمت جنوب غربی از محلی معروف به برج علی ضامن،از داخل رسوب‌های ریز دانه آغاز شده و بطول کلی 331 هزار و 33 متر در یک رشته اصلی به نام قصبه و چهار رشته منشعب به نام دولاب کهنه، دولاب نو، رشته فرعی اول و رشته فرعی دوم قصبه جریان دارد. رشته اصلی قصبه که 131هزار و 35 متر طول دارد و در امتداد دره پرآب خانیک حفر شده و عمق مادر چاه آن نیز بیش از 200 متر است.

قطعه سفال‌های پراکنده در اطراف دهانه چاه‌های این رشته حاکی از این است که رشته قصبه واقع در کانال اولیه اصلی قنات بوده که در زمان هخامنشیان حفر شده و به دنبال آن رشته های دیگر قنات در مواقع خشکسالی حفر شده است. اما ریزش پی در پی قنات، پیشینیان را به یافتن راه چاره ای ترغیب کرد که طی آن در فاصله 683 متری، قنات را به دو شاخه تقسیم کنند تا در صورت ریزش و بسته شدن یکی از کانال‌ها، آب از دیگری خارج شده و در داخل انباشته نشود.

چاه‌های قنات قصبه به دو صورت چاه‌های کم عمق و عمودی و چاه‌های عمیق و پله ای هستند،به این معنی که ابتدا هفتاد تا یکصد متری چاه عمودی حفر شده و سپس با زاویه قائمه در کف آن کانالی افقی و بلند هوا، به سمت مسیر قنات بطول سه تا پنج متر حفر شده و مقنی به تعداد هر چاه چرخی در انتهای کانال‌های افقی و بر فراز چاههای عمودی استوار می کرده، خاک ارسال شده از عمق را کارگران از طنابی به طناب دیگر می بستنداین نوع چاه‌ها به دو منظور حفر شده اند: 1- اینکه در موقع حمله و هجوم دشمن نتوانند قنات را کور کنند، چون در نهایت جلوی کانال‌های افقی بسته می شد و دیگر اینکه از وزن طناب‌ها بکاهند زیرا اگر مثلا در چاه 300 متری بخواهند از یک ریسمان و یک چرخ استفاده کنند، وزن طناب خیس شده حدود یک تن خواهد رسید، که انتقال آن مشکل خواهد بود، در مجموع قنات قصبه با طول 33 کیلومتر دارای 408 حلقه چاه که عمق مادر چاه آن 300 متر بوده که 28 متر آب روی هم انباشته شده است که بجز شعبه اصلی شعبات فرعی دیگری نیز وجود دارد که از مجموع این کانالها 60درصد آن مسدود و میزان آب دهی آن 40درصد موجود 150 لیتر در ثانیه است.

  قنات قصبه شهر گناباد به لحاظ موقعیت و قدمت آن که بر دو هزار و 500 سال و هم اکنون یکی از بهترین مکان‌های گردشگری محسوب می شود و هر ساله بازدید کنندگان بسیاری را به خود جذب می کند نیاز به باز سازی و مرمت و فضاسازی دارد که در جذب گردشگران داخلی و خارجی گامی مؤثر برداشته خواهد شد. این قنات که در قسمت اولیه آن به طول 500 متر کانال‌های آن جهت مسیر بازدید کنندگان از داخل قنات بازگشایی شده است اما به لحاظ استحکام بخشی آن و ایجاد اماکن رفاهی در مسیر و خارج آن نیاز به اعتباری از سوی ارگان‌ها و سازماندهی دولتی دارد. شایان ذکر است طرح جامع گردشگری این قنات هم‌اکنون در دست تهیه و بررسی است.

جایگاه تاریخی قنات قصبه

گذشته از روایات اسطوره‌ای و توجیهات لغوی که بر قدمت دیرپای قنوات گناباد و حاصل فیض آن قنوات یعنی شهر گناباد دلالت دارد،برخی به صراحت بنیاد آن قنات‌ها را به دوران هخامنشی نسبت داده اند و با شگفتی سفال‌های جمع آوری شده بر کناره برخی از چاه‌های شاخه اصلی قنات قصبه نیز قابل مقایسه با سفال‌های مربوط به دوران هخامنشی در نواحی باختر و دهانه غلامان سیستان است.

در مطالعات و بررسی‌های میدانی مسیر قنات و پیمایش در سطح می‌توان قطعه سفال‌هایی را در کنار خاک ریز دهانه چاه‌ها مشاهده کرد که تنها مدرک و سند قابل تشخیص زمان احتمالی در ارتباط با قنات محسوب می‌شوند و بر کنار چاه‌های قنات قصبه سفال‌هایی مشاهده شدند که با عنایت به آنها می توان دوران حفر یا لایروبی شاخه اصلی یا شاخه های فرعی را حدس زد. سفال‌های قرن چهارم و نهم هجری که در کناره برخی چاه‌های کناره های فرعی قنات قصبه گناباد مشاهده شدند به ما امکان می دهند به احتمال اظهار نظر کنیم که شاخه اصلی به طول 6403 متر ابتدا در امتداد شمال به جنوب حفر شده و در دوره های بعد به مقتضای نیاز شاخه های فرعی در جهت جنوب غربی از شاخه های اصلی جدا شده است.

با توجه به سفال‌های جمع آوری شده که قابل مقایسه با سفال‌های دوران هخامنشی است اگر بپذیریم که این قنات کهن ترین قنات منطقه است ، احتمالا ایجاد قنات گناباد مقدم بر وجود آن شهر یا تشکیل اجتماعی در آن منطقه بوده زیرا که عرصه بیابانی گناباد بجز قنات که آب را از سفره های در عمق صدها متر به سطح زمین انتقال می دهد منبع آبی دیگری اعم از چشمه و رودخانه دائمی وجود ندارد و بدیهی است که لازمه یکجانشینی منبع مطمئن تامین آب مایه حیات است.

بنابراین قبل از ایجاد قنوات گناباد نمی توانسته است شهری بزرگ بوده باشد. اما ایجاد و حفر یک قنات به عظمت قنات قصبه احتیاج به نیروی انسانی ماهر، منابع مالی و ساختار اجتماعی و سیاسی معینی است. حال کدام قنوات قبل از قنات قصبه وجود داشته است یک سوال اساسی باستان‌شناسی است. منتهی می توان اینطور تصور کرد که با حفر قنات قصبه و رسیدن آب آن به شهر گناباد ، شهر رونقی دیگر گرفته و توسعه و رشد آن شتاب گرفت. با این فرض می توان تا حدی پذیرفت که چنانچه در کتب کهن نامی از گناباد میان آید که قنات گناباد از پیشینه کهن تری نسبت به شهر گناباد برخوردار است. یعنی به احتمال زیاد زمانی گناباد ارزش آن را یافته است که وارد تاریخ مدون و مکتوب شود که با آب قنات قصبه رشد کرده و جایگاهی در منطقه یافته بوده است.

« احمد بن یحیی البلاذری » مورخ قرن سوم هجری از حضور « نیزک طرخان ،بزرگ هپتالیان ) و سپاهی از ترکان در « جنابد» و جنگ او با یزدگرد ساسانی در آن شهر خبر می دهد. پس از آن جنابد دو متون معتبر جغرافیایی چون اشکال العالم در سال 310 هجری قمری، مسالک و ممالک در سال 340 هجری قمری ، سفرنامه ابن حوقل صوره الارض در سال 367 هجری قمری و احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم در سال 375 هجری قمری راه یافته و در توصیف آن آمده است که آبش از قنات تامین می‌شود.

نخستین کسی که توصیف نسبتا مفصلی از قنات گناباد آورده ناصر خسروی قبادیانی است که در سال 444 هجری از شهر تون عازم گناباد بوده و آن بخش از سفرنامه اش را چنین نگاشته است:

« چون از شهر تون برفتیم آن مردگیلکی مرا حکایت کرد که وقتی ما از تون به گناباد می رفتیم دزدان به بیرون آمدند و بر ما غلبه کردند، چند نفر از بیم خود را در چاه کاریز افکندند. بعد از آن جماعت یکی را پدری مشفق بود و یکی را به مزد گرفت و در آن چاه گذاشت تا پسر او را بیرون آورد، چندان ریسمان و رسن که آن جماعت داشته حاضر کردند و مردم بسیار آمدند، هفتصد گز رسن فرو رفت تا آن مرد به بن چاه رسید،رسن در آن پسر بست و او را مرده بیرون کشیدند و آن مرد چون مرده بیرون آمد گفت آبی عظیم که در این کاریز روانست و آن کاریز چهار فرسنگ می رود و آن را می گفتند که کیخسرو فرموده است. »

به نظر می‌رسد که حکایتی ناصر خسرو در سفرنامه خود آورده مبدا اظهار نظرهای بعدی شده که بعدا او در مورد قنات گناباد ارائه شده است ."حمد ا.. مستوفی" در سال 740 هجری قمری ظاهرا با استفاده از روایت ناصر خسرو،این گونه در مورد قنات نوشته است:« چهار فرسنگ درازای کاریز است و چاه آن تخمینی هفتصد گز باشد و چند موضع می باشد و مجموع را آب از کاریز و بیشتر کاریز ها از طرف جنوب به شمال می رود.»  

منبع: خبرگذاری میراث آریا

باغ‌های تاریخی بیرجند

  

  اقلیم خشک و نسبتا گرم جغرافیایی ایران باعث شده توجه خاصی به کاشت درختان در فضاهای معماری شود.

  باغ‌های ایرانی همواره یکی از مصادیق بارز هنر، علم و ذوق ایرانی بوده و در همه منابعی که به معرفی و شرح شهر‌ها و مجتمع‌های زیست ایرانیان پرداخته‌اند، از آن ذکر شده است.
به گفته مورخان یونانی پیرامون خانه‌های بیشتر ایرانیان را باغ‌هایی در برگرفته که به آنها پردیس می‌گفته‌اند. در لغت‌نامه دهخدا پردیس برگرفته شده از زبان مادی (پارادائز) ذکر شده است. همچنین بسیاری از مورخان در آثار خود این واژه را به کار برده‌اند. به طور مثال گزنفون در شرح بازدید لوساندروس از باغی که کوروش در ساردیس ساخته بود واژه پردیس را به کار برده است.
جهان اسلام دو سبک باغ‌سازی را از ایرانیان اقتباس کرده که با گذشت زمان کم و بیش در بین ملت‌ها رواج یافت. یکی باغ به عنوان ظرف که ساختمان در وسط آن قرار می‌گرفت و دیگری باغ به عنوان مظروف که احاطه شده توسط ساختمان‌ها بود و همچنین استفاده از فضای باز شهری به عنوان باغ میدان و محل تفریح و تفرج و تعاملات اجتماعی از دوره صفویه در شهر‌های ایرانی آغاز می‌شود که می‌توان این باغ‌ها را در نواحی مختلف ایران از جمله بیرجند مشاهده کرد.

  باغ‌ها و عمارت‌های بیرجند با طراحی فضای سبز به نمایش گذاشتن آب در جوی‌ها، استخر و فوراه‌ها، محیطی زیبا و کاملا متفاوت با اقلیم منطقه را به نمایش گذاشته‌اند. این باغ‌ها که اکثرا متعلق به خاندان‌های ثروتمند و بالاخص خاندان علم بوده‌اند. به تعداد زیاد در داخل شهر بیرجند و روستاهای اطراف پراکنده‌اند. که از آن جمله می‌توان باغ‌ها و عمارت‌های رحیم آباد، معصومیه، بهلگرد، امیر‌آباد شیبانی، علی‌آباد، شوکت آباد و ارگ کلاه فرنگی یا ارگ میرحسن خان اشاره کرد. که از لحاظ معماری، تزیینات و طراحی شباهت فراوانی با یکدیگر دارند. اما آنچه که در اینجا باید بدان توجه داشت مورد بی‌مهری قرار گرفتن و عدم توجه به این باغ‌های زیبا که هر کدام هزاران حرف نگفته دارند، است. امید است با تلاش مسئولان و توجه مردم به این اماکن تاریخی درهای نهفته آنها بازگشته و از اماکن استقبال بیشتری به عمل آید.

 باغ و عمارت اکبریه:

  این مجموعه تاریخی در انتهای خیابان معلم _ بیرجند و در داخل محدوده روستای تاریخی اکبریه قرار گرفته است. تفاوت ویژگی‌های معماری در بخش‌های مختلف این بنا نشان دهنده ساخت بنا در طی چند دوره است. به نحوی که ساخت این مجموعه از اوایل دوره قاجار تا اواخر این دوره و در چند مرحله انجام شده است. این مجموعه شامل چند عمارت است که هرعمارت شامل طبقات متعددی است که به وسیله دالان‌های متعدد به یکدیگر راه دارد. در بخش‌هایی از این اتاق‌ها تزیینات گچی دیده می‌شود و بخش‌هایی از آن نیز فاقد هرگونه تزیین است. همچنین درهای موجود در این عمارت چوبی بوده که با شیشه‌های رنگی تزیین شده‌اند. وجود درختان بلند قامت کاج در دو طرف خیابان اصلی عمارت مرکزی این مجموعه بر‌زیبای و طراوات باغ و نمای آن افزوده است. در طبقه همکف عمارت مرکزی، تالار زیبا با تزیینات گچی با طرح‌های اسلیمی و درب‌های چوبی وجود دارد و همچنین در میانه خانه این عمارت در قسمت ساختمان مرکزی آن قرار دارد آینه کاری‌های بوده که متاسفانه قسمت اعظم آن از بین رفته است. بخش اداری این عمارت که جدید‌ترین قسمت آن است در اوایل دروه پهلوی احداث شده است.

درختان و گیاهان استفاده شده در این باغ به دو نوع کلی: تزیینی و میوه‌دار تقسیم می‌شوند که شامل درختان: کاج، بوته‌های شمشاد و همچنین درختان: زردآلو، پسته، انار و توت است.

هم اکنون بخش‌های مختلف این باغ و عمارت مورد استفاده اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان جنوبی است. بخش احداث شده در دوره زندیه به عنوان کتابخانه و دانشکده هنر دانشگاه بیرجند فعال است. از بخش مرکزی که در دوره قاجار احداث شده به عنوان موزه باستان‌شناسی و مردم‌شناسی استفاده می‌شود. بخش ساخته شده در دوره پهلوی کاربری اداری دارد و بالاخره دیگر بخش‌ها به عنوان سفره‌خانه و چایخانه سنتی اختصاص یافته است.

 باغ و عمارت رحیم آباد:

 این عمارت در داخل روستای رحیم‌آباد و در حاشیه خیابان شهید مدرس قرار گرفته است این از بناهای دوره قاجار به شمار می‌رود و تاریخ ساخت این بنا سال 1315 ه.ق است. این مجموعه شامل بخش‌های متعددی از جمله عمارت اصلی با راهروها و اتاق‌های متعدد، اصطبل و حوضخانه که دارای گنبدی کلاه فرنگی است. عمارت رحیم آباد دارای سه تالار بزرگ است که از لحاظ کاربری به عنوان پذیرایی از مهمانان و تشریفات استفاده می‌شده است و دارای تزیینات مقرنس، آینه‌کاری، گچبری است. درب‌ها و پنجره‌های تالار دارای کتیبه‌هایی به شکل هلالی و تزیینات مشبک با طرح اسلیمی است که استفاده از شیشه‌های رنگی بر‌زیبایی آن افزوده است. از مهم‌ترین ویژگی‌های این بنا می‌توان به وجود انبوه تزیینات و در انواع مختلف اشاره کرد.

امروزه بخشی از این باغ و عمارت به عنوان مرکز آموزش هنر‌های سنتی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان جنوبی استفاده می‌شود و همچنین در یکی از قسمت‌های آن رستوران سنتی تاسیس شده است که پذیرای مهمانان فراوانی در طول شبانه‌روز است.

باغ و عمارت بهلگرد:

این مجموعه در فاصله یک کیلومتری شامل روستای بهلگرد و حدود 15 کیلومتری شرق بیرجند قرار گرفته است و شامل دو باغ، دو عمارت، اصطبل، محل سکونت خدمه و نیز یخدان طبیعی است. نکته‌ای که درباره تزیینات این عمارت قابل ذکر است تزیینات کمتر این باغ نسبت به سایر باغ‌ها است. طبقه اول این عمارت دارای چهار ستون دایره‌ای آجری است که مهم‌ترین عناصر تزیینی باغ را در خود جای داده‌اند.

این مجموعه دارای دو باغ مجزای اندرونی و بیرونی است. که باغ اندرونی از نظر وسعت بسیار کوچکتر از باغ بیرونی است. در مرکز این باغ استخری وجود دارد که جزیره‌ای با طرح هشت ضلعی در مرکز آن واقع شده است. نکته جالب توجه در این باغ وجود یخچالی است که عملکرد آن تولید یخ در زمستان و ذخیره آن تا تابستان است. اصول کار این یخچال به این صورت است که از طریق نهری در زمستان آب به استخر وارد می‌شده است که این آب در زمستان یخ می‌بندد و کارگران با پاشیدن آب بر قطر آن می‌افزودند و هنگامی که قطر یخ به اندازه کافی رسید یخ را شکسته و برای استفاده در تابستان به مخزن منتقل می‌کرده‌اند.

باغ و عمارت شوکت آباد:

مجموعه تاریخی شوکت‌آباد در فاصله 5 کیلومتری شرق شهر بیرجند قرار گرفته است. این مجموعه نیز همانند سایر مجموعه‌ها شامل بخش‌های متعددی است که هر بخش تزیینات خاص خود را دارد. از جمله حوض‌خانه که دارای بیشترین ویژگی‌های معماری و تزیینی است. این قسمت دارای گنبدی بزرگ است که در مرکز آن یک کلاه فرنگی با پنجره‌هایی که از طریق آن بخشی از نور حوض خانه تامین شده تعبیه شده از دیگر فضاهای مهم تشکیل دهنده این مجموعه می‌توان به اندرونی و یا محل خصوصی خانواده حاکم اشاره کرد. این بخش که در جنوبی‌ترین قسمت مجموعه قرار گرفته است از لحاظ معماری و طرح شباهت فراوانی به خانه‌های مسکونی واقع در بافت قدیم بیرجند دارد. از مهم‌ترین تزیینات این عمارت می‌توان به قاب‌های گچی ایوان اندرونی، رخبام‌های تزیینی و طاق نماهای اطراف حوض‌خانه اشاره کرد. از عناصر معماری مهمی که مربوط به مجموعه است اما در فاصله 500 متری از باغ قرار دارد یخچال طبیعی است که از خشت و گل ساخته شده است.

از بخشی از این بنا به عنوان موزه تاریخ طبیعی و حیات وحش بیرجند استفاده می‌شود و بخشی دیگر به رستوران سنتی تغییر کاربری داده است.

باغ و عمارت معصومیه:

مجموعه معصومیه در نزدیکی غرب بیرجند که در دوره «پهلوی» احداث شده است. بارزترین ویژگی این بنا می‌توان به نوع خاص معماری آن اشاره کرد چرا که این عمارت به گونه‌ای طراحی شده که نمای اصلی عمارت در آب استخر مقابل آن کاملا بازتاب می‌کند. به نحوی که عمارت چهل ستون اصفهان را تداعی می‌کند در داخل باغ اشاره کرد. این عمارت همچون سایر بناهای تاریخی تمام فضاها و اتاق‌های آن به یکدیگر راه دارند. به صورتی که امکان ورود به داخل ساختمان از هر سوی عمارت میسر است. در این عمارت علاوه بر باغ اصلی دو باغ دیگر نیز به چشم می‌خورد که در یکی از آنها عمارتی ساده خود‌نمایی می‌کند و دیگری فاقد عمارت است. از جمله نکات جالب این عمارت وجود وسایل یکی از خانواده‌های قدیمی بیرجند در داخل آن است که می‌توان این بنا را به موزه‌ای برای بازدید عموم تبدیل کرد. تا سایرین از نحوه زندگی این خاندان مطلع شوند.

باغ و عمارت مود:

باغ و قلعه مود در روستای مود از توابع شهرستان بیرجند و در فاصله 40 کیلومتری شرق بیرجند قرار دارد. این عمارت طی دو مرحله ساخت شده است. که مرحله اول آن شامل: ساخت قسمت‌های اصلی بنا در دوره زندیه و عمارت دوم که بنایی است مربوط به دوران قاجار ساخته شده است. آنچه از بررسی بنا به دست می‌آید این است که این بنا در اصل قلعه‌ای بوده است دفاعی و وجود حصاری قوی و قطور با برج‌های متعدد دلیل این مدعاست. این بنا در مجموع دارای 20 برج مدور است یک خندق نیز دور تا دور قلعه حفر شده است که دفاع از قلعه را آسان‌تر می‌کرده است از جمله تزیینات این بنا می‌توان به نقوش اسلیمی، گل بته و نقوش پرندگان اشاره کرد که متاسفانه توسط عوامل طبیعی نظیر باد و باران و تابش آفتاب این نقوش تا حد زیادی تخریب شده‌اند.

باغ و عمارت امیر‌آباد:

باغ و کوشک امیر‌آباد در 5 کیلومتری غرب واقع شده است. احداث این بنا به اوایل دوره قاجار بر می‌گردد. آنچه در طراحی این باغ به عنوان الگوی باغ‌های ایرانی ملحوظ شده است. تا حد زیادی به دلیل استفاده از مضمون‌های آشنا با معماری اسلامی و نمایش نماد‌های سنتی تصویری است که به صورتی موفقیت‌آمیز و تقریبا ابتکاری بوده است از جمله فرم چلیپایی طبقه همکف و به وجود آوردن همان فرم در فضای داخلی طبقه اول بنا که نوعی وحدت و یکپارچگی را در کل ساختمان کوشک بوجود آورده است. از نظر تزیینات نیز تزیینات تقریبا ساده‌ای در این عمارت بکار رفته است.

در حال حاضر باغ در اختیار دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند است و اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان جنوبی در صدد است تا با مشارکت دانشگاه بیرجند آن را به موزه کشاورزی بیرجند تبدیل کند. 
 

منبع: خبرگزاری میراث فرهنگی

نقش امنیت در توسعه پایدار گردشگری

      مفهوم امنیت همچون بسیاری از مفاهیم دیگر،‌ در طول تاریخ تغییر یافته و روندی رو به رشد داشته است. شک نیست که مفهوم « امنیت»‌ همسان و موازی با مفهوم «بشر» تعالی یافته،‌ تا امروزه ما تعریفی بسیار متفاوت از تعریف اولیه آن داشته باشیم. چنان که در دوران ماقبل از تاریخ، امنیت، تنها مربوط به حفظ بقا بود و بس. بعدها امنیت را نبود تهدید نظامی تعریف کردند. اما امروزه کارشناسان فن، مؤلفه‌های امنیت را در تمامی ابعاد سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی پیگیری می‌کنند. و حتی بیش از آن‌ها،‌ می‌بینیم که عباراتی همچون « امنیت در رسانه»، «امنیت در فضای مجازی»، «امنیت داده‌ها»، « امنیت در گردشگری» و... به وجود آمده‌اند. به طور کلی، هنگامی که در جامعه‌ای بستر مناسبی فراهم است، به گونه‌ای که فعالیت‌های مختلف در ابعاد گوناگون،‌ به طور عادی و بدون مشکلی خاص جریان پیدا کنند، آن جامعه را امن فرض می‌کنیم. اما وقتی با وجود بسیاری از تمهیدات دستیابی به امنیت افراد جامعه باز هم احساس ناامنی می‌کنند باید این نکته را به یاد آورد که مردم خود را در امان نخواهند دید مگر این که به گونه‌ای، احساس امنیت به ایشان القاء شود. در این میان، وجود نظم اجتماعی و اجرای عادلانه قانون از مواردی هستند که احساس امنیت را در جامعه به وجود می‌آورند و نهایتاً‌ باید دانست و به این موضوع اعتقاد داشت که ملاک امنیت، احساس امنیت در میان اقشار مختلف مردم است.

اصولاً تا امنیت برقرار نباشد، سفری شکل نخواهد گرفت و سخن گفتن از گردشگری، بیهوده خواهد بود. براساس آن چه گفته شد، هرگاه در سطح جامعه بستر مناسبی فراهم باشد، افراد سفر می‌کنند و در پی آن است که فعالیت‌های مربوط به گردشگری رونق می‌یابند و اگر گردشگران نسبت به مقصدی احساس ناامنی داشته باشند، هرگز به آن‌جا سفر نمی‌کنند.

امنیت و گردشگری، پارامترهای یک معادله هستند که نسبتی مستقیم با هم دارند. در واقع همان‌طور که یکی از عوامل مهم توسعه گردشگری وجود امنیت است، رونق گردشگری در یک منطقه و تردد گردشگران در یک مقصد، موجب به وجود آمدن امنیت می‌شود. البته نباید فراموش کرد که این قضیه همیشه هم صادق نیست، چرا که در برخی مواقع،‌ وجود پدیده گردشگری و رفت و آمد گردشگران باعث ناامنی شده است. با این وجود،‌ صنعت گردشگری و مقوله امنیت ارتباط تنگاتنگی با هم دارند.

در این مورد هم باید دانست و اعتقاد داشت که ملاک امنیت در گردشگری، احساس امنیت توسط گردشگران است. از طرفی این مساله بسیار حائز اهمیت است که بدانیم امنیت را در چه مقوله‌هایی باید به وجود بیاوریم.

موفقیت و رشد پایدار گردشگری در گرو عملکرد مناسب چرخه گردشگری و عناصر متعددی است که روی هم رفته سیستم گردشگری را تشکیل می‌دهند. این مولفه‌ها هر یک در سیستم مذکور اهمیت خاصی داشته و با سایر مؤلفه‌ها ارتباط تنگاتنگی دارند. یکی از مهمترین این فاکتورها که رونق و توسعه گردشگری در گرو آن است، « امنیت گردشگران و مقصدهای گردشگری» است.

امنیت در حالت عمومی در برگیرنده امنیت جانی و مالی مسافران و گردشگران که از وظایف اولیه و اساسی دولت‌ها محسوب می‌شود. دولت‌ها موظف هستند که امنیت گردشگران بین‌المللی که وارد مرزهای یک کشور می‌شوند را تأمین کنند و برای این کار از هیچ تلاشی دریغ نورزند.

با توجه به پتانسیل‌های موجود در شهر و استان اصفهان و قرار‌گیری این منطقه در بستر غنی تاریخی، فرهنگی و اسلامی ایران، بدیهی است که این شهر مورد توجه طیف وسیعی از گردشگران داخلی و خارجی باشد. همانطور که قبلا ذکر شد امنیت و گردشگری یک ارتباط دو سویه و مستقیم با یکدیگر دارند، از این رو هدف اصلی ما از برگزاری همایش ملی امنیت و توسعه پایداری گردشگری، استفاده از تجارب و نظریات کاربردی کارشناسان و محققان در زمینه امنیت و گردشگری و دستیابی به یک نتیجه منطقی از ارتباط این دو مقوله است . یکی از مسائل مهم در زمینه امنیت گردشگری، آگاهی و اشراف به جرائم ارتکابی علیه گردشگران و تهیه نقشه مناطق جرم‌خیز ‌است ، که این آگاهی نیاز به جمع‌آوری و طبقه‌بندی اطلاعات مرتبط با جرائم رخ داده و مکان‌های ارتکاب جرم در گذشته دارد. خوشبختانه نیروی انتظامی با در دست داشتن کارشناسان خبره و نرم افزارها و زیرساخت‌های لازم، در این زمینه دارای اطلاعات و امکانات به روزی است. در این راستا، همچنین جلسات مشترک با کارشناسان و متخصصان درون سازمانی و برون‌سازمانی برگزار می‌شود تا نتایج کاربردی این مباحث به طور گسترده‌آی در تامین امنیت مورد استفاده واقع شود.

بسیاری از گردشگران خارجی به علت تفاوت فرهنگی و عدم آشنایی با بستر فرهنگی جامعه ما ممکن است دچار مشکلاتی شوند: یکی از راهکارهای فائق آمدن بر این مشکلات،‌ آموزش کامل گردشگران قبل از شروع سفر است که این آموزش، علاوه بر مسائل مختلف گردشگری و معرفی مکان‌ها و فرهنگ جامعه و مردم ایران زمین، باید تا حدی مسائل امنیتی و وظایف نیروهای انتظامی مطابق قانون و نیز محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های فرهنگی و اجتماعی و تذکر پرهیز‌ها و اجتناباتی که گردشگران باید انجام دهند، را شامل شود که نیروی انتظامی در این زمینه‌ها اطلاعات مفید و مناسبی به آژانس‌های مسافرتی و برگزار کنندگان تورهای گردشگری می‌توانند ارائه کند .

البته ارائه آموزش‌ها باید یک حالت دو سویه داشته باشد، یعنی هم آموزش گردشگران و هم آموزش پرسنل تامین کننده امنیت گردشگری را باید شامل شود، به همین منظور پرسنل انتظامی مرتبط با امنیت گردشگری، ضمن تامین امنیت و اجرای کامل و دقیق قوانین باید رفتار شایسته و ملایمی با گردشگران خارجی داشته باشند چرا که آشنایی آنان با فرهنگ و قوانین کشورمان ممکن است کافی نباشد و بنابراین سهل‌انگاری‌های احتمالی از سوی مجریان تورهای گردشگری به هیچ وجه نباید با خشونت همراه باشد.

سازمان‌های مرتبط با گردشگری قبل از هر اقدامی در خصوص برگزاری تورها و فعالیت‌های گردشگری باید در رابطه با تامین امنیت این فعالیت‌ها توجه ویژه مبذول کرده و با نیروی انتظامی در زمینه تامین امنیت همکاری کامل و هماهنگی داشته باشند، و این نیرو را در جریان تمام فعالیت‌هایی که به نوعی مستقیم یا غیرمستقیم با امنیت مرتبط است،‌ قرار دهند. از دیدگاه یک گردشگر،‌ نیروی انتظامی پشتیبان و محافظ جان و مال گردشگران و تامین کننده امنیت در مکان‌های مورد بازدید آنها است که باعث می‌شود آنها از این سفر گردشگری خود لذت کافی ببرند و بدون هیچگونه آسیب و صدمه و با خاطره‌ای خوش ایران را ترک کنند .

منبع:خبرگزاری میراث آریا

گردشگری شهری

  «شهر ها به طور معمول نسبت به محل های روستایی دارای مکانهای عمومی بیشتری هستند، اما با وجود این که یک شهرک، به نسبت بازدیدکنندگان بیشتری از نواحی روستایی دارد،ممکن است در واقع تغییر مسیر یا پراکندن صف پر ازدحام بازدیدکنندگان، با استفاده از علائم گذاری، بسیار آسانتر از انجام چنین کاری در املاک خصوصی نواحی روستایی باشد، که ممکن است در آنها فقط برخی راههای ثابت برای عبور وجود داشته باشد . در این مورد موضوع “انبوه بحرانی  ” نیز می تواند مفید واقع شود .یورک یکی از شهر های انگلستان است که عده زیادی از بازدیدکنندگان را به سوی خود جذب می کند ،اما اکنون آنقدر جاذبه فرهنگی دارد، که برخی از محل ها حد اقل نباید، متحمل شلوغی بیش از حد شوند.
لوور تعداد زیادی بازدید کننده را به سوی کلیه قسمت ها جذب می کند، اما هم  با افتتاح ساختمان ضمیمه ای بنام رشیلیو و بخصوص، تکمیل مرکز خرده فروشی کارسول و استحکامات حفاری شده ای که به طرز عالی به نمایش درآمده اند،عملاَ بعد تازه ای به، پیچیدگی آن افزوده شده است.
تمامی اینها منطقه بسیار وسیع تری را برای پراکنده کردن بازدیدکنندگان در اختیار می نهد.
عجیب خواهد بود اگر برخی از بازدیدکنندگان با دیدن صف هایی که برای ورود به موزه لوور تشکیل شده، یا حتی قبل از دین صف ها. به جای رفتن به داخل موزه به سمت فروشگاه و رستوران های مرکز کارسول تغییر مسیر ندهند ،زیرا آنها در واقع بیشتر ترجیح می دهند بخورند و خرید کنند ،تا به تماشای آثار هنری بپردازند. تغییر مسیر لوور هوشمندانه طراحی شده است،  و از جاییکه در زیر زمین قرار گرفته بود در ابتدا چندان مورد توجه واقع نشده و مقدار زیادی از تاثیر آن در معرض دید قرار نداشته است .ضمناَ حین پیشرفت کار ،حفاری های باستان شناسی ،نیز برای رهگذرانی که از کنار محل ساختمان عظیم آن عیور می کردند ،به دقت توضیح داده می شد .»مطالب مطرح شده همگی نمونه طرح هایی بودند که در کشور های مختلف و پیشرو در صنعت گردشگری طراحی و اجرا گردیده اند . اساساَ امروزه یکی از  مهمترین کاربری شهرها ،ارائه خدمات گردشگری نوین است. چراکه شکل گیری عصر پسا مدرنیته با گزاره ای اصلی آن یعنی جهانی شدن،  فراوری اطلاعات وگردشگری همراه شده و دوره جدیدی در تعاملات اجتماعی و فرهنگی انسانها خصوصاَ در قالب ساختهای شهری رقم زده است .
با این اوصاف مراکز شهری به علت تجمع نهادهای مدنی و زیر ساختهای اجتماعی می توانند محل مناسبی برای جذب و جلب گردشگران داخلی وخارجی محسوب شوند .  اهمیت این  نوع از صنعت گردشگری خود زمانیکه با تاریخ تمدن و یا شرایط ویژه طبیعی آن ناحیه همراه گردد  دو چندان شده و با برنامه ریزی های مناسب و بجا به آسانی توانایی تبدیل شدن به قطب بزرگ گرشگری کشور را خواهد داشت . و به این ترتیب است که شهر هایی مانند ونیز،رم، میلان ،پاریس، لندن‌، نیویوک، شانگهای، توکیو ،بمبئی و  یا نمونه خاورمیانه ای آن دبی قادر به جذب سالانه چندین میلیون گردشگر در سال خواهند بود .
سرمایه گذاری مناسب در بخش گردشگری جهت ساخت زیر بنا و روبناهای این صنعت( هم از طریق کمک های دولتی و هم از طریق مشارکت بخش های خصوصی داخلی و خارجی)،تبلیغات گسترده رسانه ای، قوانین منعطف، ایجاد فرهنگ توریست پذیری ،منابع انسانی متخصص  و هزاران  عامل دیگر از جمله مولفه های موثر در افزایش آمار جهانگردان به کشور خواهد بود .
امری که متاسفانه ،خواسته یا ناخواسته از آن غفلت شده است. و  به تعبیری فرصت های این بخش یکی پس از دیگری از بین رفته و نصیب کشور های بی مایه همسایه (به لحاظ داشتن جاذبه های گردشگری به نسبت ایران) ولی مترصد فرصتها می گردد .
و داستان غم انگیز عروس سیاه بخت صنایع ایران( یعنی صنعت عظیم گردشگری) ادامه خواهد داشت.
در هر حال امید است که با رویکرد عمل گرایانه دولت جدید و اهمیت روز افزون این بخش، گام ها و تلاش های موثرتری در بهبود وضعیت این صنعت در کشور برداشته شود.
باشد تا میهن عزیزمان نیز به جایگاه درخور خود در این بخش دست یابد و همگان از این موهبت خدادادی و خوان نعمت گسترده بهره مند گردند.

منبع: مجله اینترنتی فصل نو