صنعت توریسم

مقاله ها و اخبار گردشگری

صنعت توریسم

مقاله ها و اخبار گردشگری

طبیعت گردی، مزیت گردشگری کهگیلویه و بویراحمد

  امروزه بسیاری از گردشگران حرفه‌ای ترجیح می‌دهند به جای دیدار صرف از مکان‌های تاریخی، به طبیعت‌گردی در مسیرها و مناطق بکر و تازه، بپردازند که این شاخه از صنعت گردشگری را با نام اکوتوریسم می‌شناسیم.

  طبیعت گردان به صورت تک نفره یا گروهی از جنگل‌ها و حیات وحش بازدید می‌کنند و از دیدن تنوع گیاهی و جانوری که گاه منحصرا در یک منطقه از جهان وجود دارد، لذت می‌برند.هر چه که صنعت گردشگری در دنیا توسعه می‌یابد، رفته‌رفته طبیعت‌گردی نیز در میان گونه‌های مختلف گردشگری از جایگاه ویژه‌ و رشد قابل توجهی برخوردار می‌شود، به‌طوری که در 20 سال اخیر شاهد گسترش سریع فعالیت‌های مرتبط با طبیعت‌گردی در سراسر جهان بوده‌ایم.

  در این میان استان کهگیلویه و بویراحمد با برخورداری از جاذبه‌های زیستی بسیار زیبا در کنار جاذبه‌های تاریخی می‌تواند از قطب‌های مهم جذب گردشگران طبیعت در ایران و جهان محسوب شود. رشته کوه زاگرس و قله‌های سربه فلک کشیده آن، همچنین جنگل‌های انبوه و بکر این رشته ‌کوه‌ها، وجود چشمه‌ها و آبشارها و تشکیل دریاچه در پشت سدها باعث به وجود آمدن تنوع زیستی کم‌نظیری در این استان شده است به‌طوری که اکنون کهگیلویه و بویراحمد به زیستگاه‌ مناسبی برای بسیاری از گونه‌های جانوری به‌ویژه انواع پرندگان مهاجر تبدیل شده است.

  یکی از مناطق دیدنی کهگیلویه و بویراحمد که به آن برای توسعه اکوتوریسم در استان امید بسیاری می‌رود، منطقه حفاظت شده دناست که در ناحیه سردسیری استان قرار دارد. این منطقه با وسعتی حدود یکصد هزارهکتار در محدوده شهرستان دنا از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده و اوج چین خوردگی زاگرس با ارتفاع 4هزار و 425متر نیز در این منطقه است. دنا 40 قله بالاتر از 4هزار متر دارد که هرساله مسافران بسیاری را علاوه بر کوهنوردان حرفه‌ای به خود جلب می‌کند.

  این منطقه ناحیه‌ای کاملا کوهستانی است که اختلاف ارتفاع میان بلندی‌ها و پستی‌های آن باعث تشکیل قله‌هایی بلند، دیواره‌های عظیم و دره‌های عمیق شده است. تنوع زیستی در منطقه حفاظت شده دنا بسیار بالاست به‌طوری که تاکنون در منطقه حفاظت شده دنا 168 گونه جانوری و هزار و 201 گونه گیاهی شناسایی شده است. در دامنه‌های جنوبی تا ارتفاع 2500متری فقط جنگل بلوط همه جا را پوشانده است. همچنین در لابه‌لای درختان بلوط و در ارتفاعات گوناگون گونه‌های جنگلی دیگری نظیر بنه کیکم، ارزن، شن و انواع بادام کوهی مشاهده می‌شود. از ارتفاع 4هزارمتر به بالا دیگر خبری از بوته‌های سطحی نیست و تنها شاهد گیاهان کوچک و زیبایی در پناه سنگ‌ها و شکاف صخره‌ها هستیم. برخی از این گیاهان در اوایل تابستان گل‌های ریز، رنگین و بسیار زیبایی به بار می‌آورند.

  از سوی دیگر، باید گفت که حیات‌وحش دنا معرف سیمای جانوری زاگرس است. تعداد گونه‌های پستاندار منطقه 25گونه و پرندگان دنا نیز شامل 84 گونه می‌شود. وجود 47قله بالای 4هزار متر و 183چشمه پر آب نیز از دیگر ویژگی‌های این منطقه که ظرفیت بالایی برای توسعه اکوتوریسم دارد، به شمار می‌رود. آبشارهای زیبای منطقه دنا کم از سایر دیدنی‌هایش ندارد از جمله آبشارهای دره ناری، بن رود، تنگ پوتک، تنگ پونه‌ای، تنگ نول، تنگ‌آب، ‌تنگ دوآب که چشم بینندگان را مسحور زیبایی خود می‌کند. همچنین رودخانه‌های پرآبی چون بشار، خرسان، مارون در این منطقه جریان دارند که سرچشمه رودهای معروفی چون کارون هستند.

منبع: همشهری آنلاین


بازار تبریز، یازدهمین اثر ثبت جهانی ایران

  
بازار تبریز بزرگترین بازار سرپوشیده جهان و یکی از شاهکارهای معماری ایرانی است. این بازار در سال ۱۱۹۳ هجری قمری بر اثر زلزله با خاک یکسان شد، اما طولی نکشید که به همت مردم شهر بازسازی شد.

شهر تبریز به مناسبت قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم از دیرباز مرکز مبادله کالا میان خاور دور و اروپا بوده‌ و وصف بازار‌های آن در خاطرات بسیاری از بازرگانان و جهانگردان آمده است.

تبریز به سبب قرار گرفتن در سر راه شرق و غرب، از بدو پیدایش مرکز مبادله کالاهای بازرگانی کشورهای اروپایی و آسیایی بوده است و خود نیز بنا به مقتضیات جغرافیایی، محصولات کشاورزی و صنعتی را به دورترین نقاط جهان صادر می‌کرده است و این تبادل اقتصادی ایجاب می‌کرد که بازار ها و مرکزی برای مبادله و فروش کالاهای شرق و غرب در آن به وجود آید.

بازار تبریز هم اکنون به طول یک کیلومتر بزرگترین مجموعه به هم پیوسته و مسقف دنیا است و در سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده ‌است.

طاق‌‌ها و گنبدهای مقرنس بلند آن، سازه‌‌های آجری به هم پیوسته، آرایش مغازه ‌ها، کثرت تیمچه‌‌ها، وجود انواع مشاغل و تعداد زیادی مدرسه و مسجد که در کنار سرا‌های بازرگانی قرار گرفته ‌اند، این بازار را نمونه‌ای عالی از محیط تجارت و زندگی اسلامی و شرقی ساخته است.

سبک معماری، کثرت سراها و تیمچه‌ها و وجود تعدادی مدرسه و مسجد نیز به این مجموعه اهمیت و امتیازی خاص داده‌اند.

از تاریخ بنای اولیه مجموعه بازار تبریز اطلاعی در دست نیست لیکن اکثر مورخان و جغرافی‌نویسان و جهانگردان اسلامی و خارجی که از قرن چهارم هجری تا عهد قاجار از تبریز دیدن کرده‌اند، اسناد مهم و مدارک ارزنده‌ای را درباره بازار و وضع بازرگانی تبریز ارائه داده‌اند.

از مقدسی در قرن 4 هجری، یاقوت حموی در 610 هجری، زکریا بن محمد قزوینی در 650 هجری، مارکوپولو در اواسط نیمه دوم قرن 7 هجری (1271 میلادی)، کشیش اودوریک در 721 هجری، ابن بطوطه در 730 هجری، آمبروزیوکنتارینی در 878 هجری (1474)، حمد الله مستوفی در قرن 8 هجری، کلاویخو در 807 هجری، جان کارت رایت انگلیسی در 1015 هجری (1606 میلادی)، شاردن در زمان شاه سلیمان صفوی، تاورنیه فرانسوی در 1046 هجری، کارری ایتالیایی در 1052 هجری، جملی کاردی جهانگرد ایتالیایی و ده‌ها سیاح و مورخ دیگر مطالب جالب توجهی به جای مانده که دال بر اهمیت مجموعه بازار در دوره های مختلف بوده است.

ابن بطوطه سیاح مشهور که در سال 731 هجری قمری وارد تبریز شده می‌گوید: «بازار تبریز یکی از بهترین بازارهایی بود که من در همه شهرهای دنیا دیده ام. من به بازار جواهریان رفتم، بس که از انواع جواهرات دیدم چشمم خیره گشت.» همچنین تاورنیه نیز در سال 1046 هجری قمری از بازار تبریز دیدن کرده و آن را ستوده است.

شوالیه شاردن فرانسوی نیز تبریز را دارای عالی‌‌ترین بازار های آسیا دانسته و با اظهار شگفتی از گنبدهای زیبا و طاق‌‌های دیدنی، بازار هشت ‌گوش و وسیع قیصریه را زیباترین بخش بازار تبریز دانسته است.

حمدالله مستوفی مورخ و جغرافیدان معروف قرن هشتم ضمن تعریف خوبی و فراوانی غلات و میوه‌‌های تبریز و اشاره به مزیت پاره‌ای از انواع مخصوص گلابی، سیب، زردآلو و انگور آن مردم این شهر را اعم از فقیر و غنی اهل کسب و داد و ستد معرفی کرده و یادآور شده که در آن دیار متمول بسیار است.

وجود مدارس و مساجد تاریخی مهم و معروفی چون مسجد جامع، مدرسه حاج صفرعلی، مدرسه صادقیه در این بازار نیز گواه بر پیشینه تاریخی این مجموعه بنا است.

بازار کنونی تبریز مربوط به اواخر زندیه ( یعنی بعد از زلزله‌ای که در سال 1193 هجری قمری روی داد) و عصر قاجار است. در زمان عباس میرزا که تبریز ولیعهدنشین و دارالسلطنه شد، سراها، تمیمچه‌ها و بازارهای عالی تازه‌ای احداث شد.

بازار تبریز با طاق‌ها و گنبدهای بلند آجری شامل بازار امیر، بازار کفاشان، راسته بازار، بازار حلاجان، یمینی دوز بازار، راسته کهنه، بازار حاج محمد حسین، بازار مشیر بازار، بازارچه صفی، بازار امیر ابوالحسن، سرای حاج رسول، سرای حاج میرزا علی نقی، تیمچه و سرای شیخ کاظم، تیمچه حاج صفرعلی، تیمچه و دالان میرزا شفیع و تیمچه ملک است که به اختصار به آن‌ها اشاره می‌شود.

بازار تیمچه امیر یکی از شاهکارهای جالب معماری و با شکوه‌ترین تیمچه‌های بازار تبریز به حساب می‌آید.

تیمچه حاج صفرعلی بنایی است معظم که بانی آن حاج صفرعلی خویی بازرگان معروف معاصر فتحعلی شاه قاجار است.

تیمچه مظفریه نیز یکی از زیباترین بخش‌های بازار است که حاج شیخ جعفر قزوینی تاجر سرشناس دوره ناصرالدین شاه آن در سال 1305 ساخته بود و به مناسبت حضور مظفرالدین میرزا ولیعهد وقت در این تیمچه به نام مظفریه نامگذاری کرد.

راسته‌‌های معروف بازار تبریز نیز شامل بازار امیر، پشت بازار امیر، بازار کفاشان، بازار حرم خانه، راسته بازار، یمینی دوز بازار، بازار حلاجان، قیز بستی بازار، بازار سراجان، راسته کهنه یا قدیم، بازار کلاه دوزان، دلاله زن بازار، بازار صادقیه، بازار مسگران، بازار حاج محمد حسین، بازار مشیر، بازارچه شتربان، بازار صفی، بازار میر ابوالحسن، بازار شیشه گرخانه، رنگلی بازارچه ( بازارچه رنگی ) و بازارچه خیابان است.

در همه این بازارها، تیمچه‌‌ها، سراها و چهارسوهایی هست که حجره‌ها و مغازه‌‌های آن‌ها مرکز عمده فروشی اجناس گوناگون داخلی و خارجی است.

اغلب تیمچه‌‌ها و سرا‌ها سه طبقه‌اند طبقه زیرین مخصوص نگهداری کالا یا به عبارت دیگر انبار مال‌التجاره، طبقه دوم تجارت‌خانه و محل کار و طبقه سوم محل استراحت است.

مجموعه بازار تاریخی تبریز به عنوان یازدهمین اثر ثبت جهانی ایران در سی و چهارمین جلسه سازمان یونسکو که در کشور برزیل برگزار شد به عنوان بزرگترین سازه سرپوشیده جهان و بخشی از شاهراه ابریشم به ثبت جهانی رسید.

منبع: خبرگزاری میراث آریا

میزبانی تاج‌محل از 4 میلیون گردشگر

   


  تاج‌محل در شش ماهه نخست امسال میزبان بیش از چهار میلیون گردشگر بوده است.


  وزیر گردشگری ایالت «گوجرات» کشور «هند» اعلام کرد که بنای تاریخی مشهور «تاج‌محل» در شش ماهه نخست سال جاری میلادی میزبان بیش از چهار میلیون گردشگر بوده و عنوان جاذبه نخست گردشگری «هند» را به خود اختصاص داده است.

 «تاج‌محل» در شش ماهه نخست امسال میزبان چهار میلیون و 140 هزار گردشگر از کشورهای مختلف جهان بویژه کشورهای اروپایی، «آمریکا» و «استرالیا» بوده، این در حالی است که تاج‌محل در سال 2010 نیز میزبان نزدیک به هفت میلیون گردشگر بود که بر این اساس عنوان جاذبه نخست گردشگری هند را به خود اختصاص داد.

  در این شرایط مسوولان ایالت گوجرات در قالب طرح سه ساله قصد دارند در قالب طرح توسعه فرودگاه شهر «آگرا» که شامل احداث چند ترمینال جدید و نصب تجهیزات لازم برای فعالیت شبانه‌روزی است، تعداد بازدیدکنندگان تاج‌محل را دو برابر کنند. ‌

  این در حالی است که در سال‌های اخیر و بویژه در سال 1997 میلادی با هدف برگزاری یک کنسرت موسیقی در این مکان، اقداماتی در راستای رفاه گردشگرانی که قصد بازدید از این بنا را داشتند، انجام شدند که از آن جمله به توسعه‌ی راه‌های منتهی به این بنای تاریخی می‌توان اشاره کرد.

  البته باستان‌شناسان هندی بر این باورند که افزایش تعداد بازدیدکنندگان از این بنای تاریخی سبب تسریع در روند تخریب این بنا می‌شود و به همین دلیل، آنها انجام اقدامات حفاظتی را درباره‌ی این بنای تاریخی‏، پیش از هجوم گردشگران به آن می‌خواهند.

  بنای تاریخی «تاج‌محل» در قرن هفدهم میلادی به‌دستور یکی از پادشاه‌های مغول هند به نام شاه‌جهان برای اثبات علاقه‌ای او به همسرش در مدت 22 سال ساخته شده است.

  این بنا که در شمال شهر آگرا در منطقه‌ی گوجرات و در 400 کیلومتری دهلی‌نو ـ پایتخت هند ـ واقع است، نمایی از سنگ مرمر سفید دارد و طبق بررسی‌های باستان‌شناسان با استفاده از 20 هزار قطعه‌سنگ مرمر روی سکویی عظیم از مرمر بنا شده است.

  نمای این بنای تاریخی در سال‌های اخیر به‌دلیل آلودگی‌های محیطی ناشی از فعالیت‌های معادن منطقه‌ی گوجرات، صدمه دیده و رنگ آن از سفید به زرد متمایل و ترک‌هایی نیز در آن ایجاد شده است.

  از سوی دیگر، مقامات صنعت گردشگری هند در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی را برای افزایش تعداد بازدیدکنندگان این بنای تاریخی انجام داده‌اند که که از آن جمله به توسعه‌ی باغ مجموعه، فرودگاه منطقه‌ی گوجرات، استاندارد کردن هتل‌های منطقه‌ی آگرا، تبلیغ در شبکه‌های تلویزیونی بین‌المللی و تسهیل شرایط صدور ویزا برای گردشگران خارجی می‌توان اشاره کرد.

  بنای تاریخی تاج‌محل در سال 1983 میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.


منبع: ایسنا

سازمان میراث فرهنگی دچار سیاست‌زدگی است

  یک دوست‌دار میراث فرهنگی معتقد است:‌ با توجه به اتفاق‌های اخیر در پازل سیاسی ایران، به نظر می‌رسد برخورد با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به‌عنوان سازمانی با ماهیت کاملا فرهنگی و غیرسیاسی‌، از نوع سیاسی است.

علیرضا روحانی با بیان این‌که این مشکل از زمان انتخاب مدیران سیاسی برای در اختیار گرفتن مصدر ریاست سازمان میراث فرهنگی آغاز شد، اظهار کرد:‌ با انتخاب مدیر سیاسی، هم‌زمان با بروز هر تغییر و تحول سیاسی، باید منتظر تغییر و تحولات در این سازمان باشیم. این قضیه متأسفانه منافع ملی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با مسائل و منافع میراثی در تضاد قرار می‌گیرد. مدیر یک سازمان کاملا فرهنگی‌، اصولا نباید با مسائل سیاسی درگیری داشته باشد. این برخورد در عمل، به ضرر مسائل تاریخی و فرهنگی ایران‌ تمام می‌شود.

دبیر و سخنگوی ائتلاف انجمن میراث فرهنگی اصفهان با بیان این‌که سازمان میراث فرهنگی به‌شدت دچار سیاست‌زدگی شده است‌، یادآوری کرد: پس از دوران ریاست مهندس بهشتی، سازمان میراث فرهنگی با سازمان جهانگردی ادغام شد و سازمان کنونی را تشکیل داد‌. از آن زمان به بعد، مدیرانی که در رأس این سازمان قرار گرفتند، مدیرانی سیاسی بودند.

وی گفت:‌ این مسأله سبب شد، حرف سازمان میراث فرهنگی، بخصوص در اوایل دولت نهم و با حمایت‌های بی‌دریغ رییس‌جمهور از رییس وقت سازمان، در برخی حوزه‌ها برش لازم را داشته باشد.

او ادامه داد:‌ امروز با قرار گرفتن این سازمان در کنار مسائل سیاسی، سازمان میراث فرهنگی دوباره به یک سازمان بی‌ثبات تبدیل شده است. اقتدار بیش از اندازه‌ی گذشته و ضعف امروز سازمان میراث فرهنگی هیچ‌یک به نفع مصالح و مسائل میراث تاریخی و فرهنگی ایران نیست.

روحانی تفکیک هریک از یک سه محور میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را مناسب ندانست و گفت: باید قدری کلان‌تر به این قضیه نگاه کنیم‌. به فرض انجام این کار، به گذشته برمی‌گردیم و همه‌ی هزینه‌های صرف‌شده و حضور کارشناسان برای کسب تجربه دوباره تکرار می‌شود. به هر حال، باید از این قضیه درست استفاده کرد و یک بررسی کاملا کارشناسانه داشت. اکنون نمی‌توان گفت که اگر یکی از این سازمان‌ها از دو سازمان دیگر جدا شود، وضعیت بهتر می‌شود یا بدتر.

دبیر ائتلاف انجمن میراث فرهنگی اصفهان بیان کرد: همکاری ما با سازمان میراث فرهنگی در قالب تشکل‌های میراثی است. اگر بخواهیم میراث فرهنگی را با همه‌ی ظرفیت‌هایش و مجموعه‌های مشابه در کشورهای مشابه که حتا گاهی ظرفیت‌های‌شان به‌لحاظ گردشگری و مواریث فرهنگی و تاریخی کمتر از ظرفیت‌های کشور ما است، مقایسه کنیم، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید جایگاهی بالاتر از جایگاه کنونی داشته باشد و این به ارتقای جایگاهش در حد وزارتخانه می‌تواند منجر شود تا سازمان به نوعی به جایگاه برحق خود برسد و بهتر پاسخگوی مسائل باشد. همچنین به‌عنوان نماینده‌ای در این زمینه بین مردم می‌تواند حضور داشته باشد.

او با تأکید بر این‌که ادغام‌های انجام‌شده، سه حوزه‌ی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را به نوعی تحت تأثیر قرار می‌دهد، گفت:‌ صنایع دستی زمانی که زیرمجموعه‌ی وزارت صنایع بود،‌ بسیار قوی‌تر از امروز فعالیت می‌کرد و شاید هیچ قرابتی با وزارت فرهنگ نداشته باشد،‌ شاید میراث فرهنگی قدری به فعالیت‌های وزارت ارشاد نزدیک‌تر باشد، ولی گردشگری قرابت چندانی با این حوزه نمی‌تواند داشته باشد.

وی ادامه داد: وزارتخانه‌ای مانند فرهنگ و ارشاد اسلامی با همه‌ی زیرمجموعه‌ها و شاخه‌های متعددش، یکی از وزارتخانه‌های بزرگ کشور است و بزرگ بودنش کارآیی لازم را از آن گرفته است.

روحانی گفت:‌ تصور کنید سه حوزه‌ی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با وجود عظمت و اهمیت زیادشان در حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی در مجموعه‌ای مانند وزارت ارشاد ادغام شود، در این شرایط، با چه چشم‌اندازی مواجه می‌شویم؟ قطعا افرادی که این طرح را پیشنهاد دادند، باید در این حوزه کار کارشناسی کنند، ولی چیزی که حداقل در افکار عمومی می‌بینیم، این است که این مسأله کاملا یک برخورد سیاسی است، نه برخوردی کارشناسانه.

وی در پاسخ به این پرسش که سازمان میراث فرهنگی با ارتقا به سطح معاونت ریاست جمهوری، قرار بود جایگاهی بالاتر و اقدامات فرابخشی بهتری داشته باشد‌، آیا اکنون به آن درجه‌ی مورد نظر رسیده است؟ اظهار کرد: با توجه به آمار و ارقامی که ارائه می‌شود، به نظر می‌رسد شرایط نسبت به قبل بهتر شده باشد؛ اما اگر پای درد دل برخی افرادی که خارج از ساختار دولتی و در این حوزه‌ها مشغول فعالیت هستند، مانند هتل‌داران و تو‌رگردانان یا حتا در حوزه‌ی صنایع دستی بنشینیم، به نظر می‌رسد، حداقل در یکی دو سال اخیر، آن‌طور که باید و شاید انتظاری را که در بحث ادغام و سیاست‌گذاری‌ها داشتند، مانند افزایش ظرفیت‌ها و بودجه‌ها برآورده نشده است، در صورتی که قرار بود، روی کاغذ این اتفاق‌ها بیفتد، اما متأسفانه در عمل، چیز دیگری را شاهد بودیم.

این دوست‌دار میراث فرهنگی به تقسیم‌بندی سازمان میراث فرهنگی از چند سال پیش که نخست زیرمجموعه‌ی وزارت علوم و سپس وزارت ارشاد بود و پس از مدتی با ادغام گردشگری، به سطح معاونت ریاست جمهوری ارتقا یافت، اشاره کرد و درباره‌ی بهترین و بدترین موقعیت میراث فرهنگی در این سه دوره، توضیح داد:‌ با ادغام میراث فرهنگی و گردشگری و ارتقای آن به سطح معاونت، در عمل، میراث فرهنگی بین سازمان‌های دیگر که پروژه‌های عمرانی‌شان در تضاد و تعارض با منابع میراثی می‌شد، یک وجه و برشی کلامی را داشته باشد، ولی بعد از آن، ادامه پیدا کردن این قضیه بدون برنامه‌ریزی و سیاست‌ و مهم‌تر از همه، انتصاب مدیران سیاسی، این جایگاه را به‌شدت بی‌ثبات کرد، زمانی به اوج رسید و زمانی نیز مانند امروز، این سازمان در موقعیت ضعف قرار گرفته است.

منبع: ایسنا

بی توجهی میراث فرهنگی و دیوان عدالت اداری به تخریب آثار باستانی

سازمان میراث فرهنگی رسماً اعلام کرده است که دیگر ممانعتی برای اجرای احکام دیوان عدالت اداری در خروج آثار تاریخی از فهرست آثار ملی ندارد که هنوز مشخص نیست، وظیفه چانه‌زنی مسئولان این سازمان برای حفظ میراث‌فرهنگی در کجا تعریف می‌شود.
   
 به گزارش فراسو نیوز به نقل از فارس، دیوان عدالت اداری 35 اثر میراث فرهنگی را با شکایت مالکان خصوصی که عمدتاً صاحبان خانه‌های تاریخی هستند از فهرست آثار فرهنگی ثبت‌شده ملی، خارج و عملاً ثبت آن‌ها در میراث‌فرهنگی را باطل کرده است. به طوری‌که این مالکان به راحتی می‌توانند از حق مالکیت خود بر این بناهای تاریخی استفاده کرده و دست به تخریب و نوسازی آن‌ها بزنند.

دیوان عدالت اداری در پی عدم اجرای یکی از این احکام که مربوط به بنای تاریخی در شیراز بود تحت عنوان 'استنکاف '، حکم بر انفصال 4 سال از خدمات دولتی به حمید بقایی؛ رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری داد. سازمان میراث فرهنگی هم در حالی‌که راه‌های متعددی برای پیشگیری از صدور احکام دیوان عدالت اداری برای خروج بناهای تاریخی از فهرست آثار ثبت‌شده ملی می‌توانست برگزیند، سهل‌ترین روش را انتخاب و روز گذشته به طور رسمی اعلام کرد که دیگر ممانعتی در اجرای احکام دیوان عدالت اداری نخواهد داشت.

این در حالی است که سازمان میراث فرهنگی به جای لج و لج‌بازی و قربانی‌کردن میراث فرهنگی کشور می‌تواند تعامل مثبتی را با دیوان عدالت اداری در پیش گیرد تا دیوان عدالت اداری پیش از آن‌که درباره یک پرونده مرتبط با آثار تاریخی، حکم نهایی را صادر کند توضیحات کارشناسان میراث‌فرهنگی را هم در صدور رأی مدنظر قرار دهد.

بر کسی پوشیده نیست که احکام دیوان عدالت اداری برای همگان لازم‌الاجرا است اما سازمان میراث فرهنگی باید پیش از صدور احکام دیوان عدالت اداری وارد عمل شود و بتواند با توضیحات قانع‌کننده‌ای، آثار ثبت‌شده ملی را از خطر تخریب نجات دهد.

در حالی‌که عده‌ای معتقد هستند اگر حفظ میراث‌فرهنگی برای مسئولان حائز اهمیت است سازمان میراث فرهنگی باید بناهای تاریخی که ارزش ثبت‌شدن را داشته‌اند، خریداری کند، مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور بارها اعلام کرده‌اند که خرید خانه‌های تاریخی توسط این سازمان از روش‌های اشتباه است.

بقایی؛ رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی‌ نیز سال گذشته اعلام کرد که 'اگر بخواهیم تمام خانه‌های تاریخی را خریداری کنیم حدود 800 میلیارد تومان نیاز داریم در حالی که بودجه خرید خانه‌های تاریخی تنها 16 میلیارد تومان است. '

اما آیا نمی‌شود مالکان بناهای تاریخی را در حفظ این آثار تاریخی ترغیب کرد؟ این بسیار ساده‌انگاری است که بپذیریم اگر بنای تاریخی در اختیار سازمان میراث‌فرهنگی باشد حفظ می‌شود و اگر در اختیار مالک خصوصی‌اش بماند باید شاهد تخریب آن بود.

حجت‌الاسلام جعفر منتظری؛ رئیس دیوان عدالت اداری پاسخ این ابهام را این‌گونه می‌دهد که 'به سازمان میراث فرهنگی اعتراض داریم، زیرا برای مردم ایجاد مشکل می‌کند که منجر به طرح شکایت آن‌ها می‌شود، ما نیز در چارچوب قوانین و مقررات عمل می‌کنیم در نتیجه یکسری از اقدامات میراث فرهنگی نقض می‌شود. سازمان میراث فرهنگی نیز دارای وظایف و مسئولیت‌هایی است و باید آن‌ها را انجام دهد اما اینکه اموال و املاک مردم را ثبت می‌کنند و حوزه‌ مالکیت مردم را محدود می‌کنند، سبب می‌شود مردم با مشاهده‌ محدودیت، طرح شکایت کنند و ما نیز تصمیمات آن‌ها را نقض می‌کنیم. ما نمی‌توانیم به عنوان حاکمیت خارج از محدوده‌ قانون، حوزه‌ اختیارات مردم را نسبت به اموالشان محدود کنیم. '

در حالی‌که عده‌ای به دنبال این هستند که صلاحیت دیوان عدالت اداری در ابطال تصمیمات سازمان میراث فرهنگی را زیرسؤال ببرند اما صلاحیت ذاتی دیوان در رسیدگی به این پرونده‌ها در حفظ حقوق مالکان خصوصی را نمی‌توان نادیده گرفت.

البته مسئولان سازمان میراث‌فرهنگی هم معتقد هستند که دیوان عدالت اداری بر حکمی قدیمی استناد می‌کند و رأی بر خروج آثار تاریخی از فهرست آثار ثبت‌شده ملی می‌دهد که این موضوع را به رئیس قوه قضائیه و رئیس دیوان عدالت اداری اعلام کرده‌اند، معاون سازمان میراث فرهنگی معتقد است که 'فقهای شورای نگهبان در سال 1362 درباره موضوع خاصی اظهار نظر کرده‌اند که در حال حاضر دیوان عدالت اداری این مورد خاص را به پرونده‌های دیگر میراث فرهنگی تعمیم می‏دهد در حالی‌که فقهای شورای نگهبان در سال 75 خروج آثار تاریخی از فهرست میراث ملی را جایز اعلام نکردند. '

اما آیا بهتر نیست مسئولان و کارشناسان سازمان میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور پیش از صدور احکام دیوان عدالت اداری با حضور در محاکم قضایی با همین استدلال‌ها تلاشی برای حفظ آثار تاریخی کشور داشته باشند تا امروز به ناگاه با 35 پرونده‌ای مواجه نشویم که دیوان عدالت اداری برای تخریب آن‌ها حکم صادر کرده است و به راحتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هم اعلام می‌کند که 'منعی در اجرای احکام دیوان عدالت اداری نداریم. '

هیچ دوستدار میراث فرهنگی از این سازمان انتظار ندارد که احکام دیوان عدالت اداری را اجرا نکند بلکه کمترین انتظار مردم و دوستداران میراث فرهنگی از مسئولان این سازمان این است که پیش از صدور احکام تخریب آثار تاریخی، کاملاً‌ بر وضعیت نحوه نگهداری بناهای تاریخی که مالک خصوصی دارند، اشراف داشته باشند و تمام هم و غم خود را خرج کنند تا اگر مشکل قانونی وجود دارد، رفع شود و اگر مالک بنا با مشکل قابل حلی مواجه است، آن مشکل برطرف و بنای تاریخی، زنده بماند. نه اینکه هر از گاهی تیشه منافع اقتصادی ریشه بناهای تاریخی را بزند و برج‌ها و پاساژها سر به فلک کشیده جایگزین بناهای تاریخی شوند.

یادآوری بندی از اساسنامه سازمان میراث فرهنگی در سال 66 شاید تأکید بیشتری بر وظیفه خطیر این سازمان می‌تواند باشد: 'سازمان میراث فرهنگی اساساً «تنها» متولی حفظ میراث فرهنگی کشور است. ' متولی که قرار نیست اولویتی جز حفظ میراث‌فرهنگی داشته باشد.

منبع: فراسونیوز