توریسم کم‌شتاب؛ تجربه‌ای نو در کاهش مصرف و تخریب طبیعت

توریسم کم‌شتاب در نهایت به معنی کاستن از سرعت زندگی و درنتیجه کاهش سرعت مصرف است که برخی آن را پاسخ مناسبی درشرایط مصرف فزاینده و تهدیدهای روزافزون آب و هوایی می دانند هرچند به رغم موفقیت های نسبی آن دربرخی جنبه ها در حوزه توریسم پدیده ای جهانی اما کاملا نوظهور و تجربه نشده تلقی می‌شود.
توریسم یا سفر کم شتاب یکی از راهکارهای رایج در پاسخ به نگرانی های ناشی از تغییرات آب و هوایی است. زیرا سه هدف و توصیه اصلی دراین نگرش که به نوعی ملهم از نگرش های مینی مالیستی در هنر نیز هست، نقش موثری درکاهش میزان سفرها و درپی آن کاهش میزان مصرف انواع وسایل نقلیه پرسرعت دارد که درمقایسه با وسایلی چون دوچرخه، اغلب متکی به سوخت‌های فسیلی هستند.
 
اصل های مهمی در توریسم کم شتاب به عنوان فلسفه این نوع سفر مطرح است که شامل ماندن حداقل یک هفته در هر مقصد توریستی با خودداری از سفر های متعدد درزمان کوتاه است. دقت در جزییات به این معنا که هر آن چه را که در نزدیکی ماست، دقیق ببینیم. به عبارت بهتر دقت در جزییات نیز اصل مهم دیگری است که تا حدی فلسفه این نوع سفر یا توریسم را توضیح می دهد.
همچنین  اقامت در خانه ها و اتاق های اجاره ای به جای اقامت در هتل های لوکس و پرمصرف  خرید از فروشگاه های ساده محلی و ازهمه مهم تر خرید کالاهای محلی به جای کالاهای مارک‌دار صادراتی نیز از دیگر عواملی است که  سبب کاهش سرعت حرکت و عملکرد توریست  و درنهایت میران مصرف می شود.
 
این نگرش یعنی مفاهیم مطرح در توریسم کم شتاب اغلب در رسانه های جمعی به عنوان جایگزینی برای سفرهای هوایی تلقی می شود . جریان های متعدد سفر یا توریسم کم شتاب پیوسته مردم را تشویق می کنند که با آهستگی و تمرکز بیشتر به مقاصد مختلف سفر کنند و مدت زمان تعطیلات خود را تنها دریک مقصد بگذرانند. دوران اقامت خود را درنواحی مختلف طولانی تر کنند و میزان رفت و آمد خود را کاهش دهند.
 
اما آن چه که در عرصه نظری در سال های اخیر به عنوان توریسم کم شتاب مطرح شده از نظر کارشناسان توریسم در عرصه عمل چنان که انتظار می رود نمود چشمگیری نداشته است.
 
بخشی از این مسئله به دلیل هزینه های مادی در تامین امکانات و بخشی نیز به دلیل کمی بازار تقاضا براثر تداوم و سلطه عادت های ذهنی درباره الگوهای رایج و قدیمی مسافرت و توریسم درمیان توریست هاست. درنتیجه آن جه که اکنون درعرصه عمل درباره توریسم کم شتاب می توان یافت و دید، جز معدودی تورهای مسافرتی دراروپا نمود جدی و فراگیری نداشته است. درواقع صنایع مسافرتی و انواع خدمات وابسته به صنعت گردشگری همچون بسیاری دیگر از جنبه های زندگی غربی و مدرن طی 40 -50 سال اخیر هنوز هم تحت سلطه تصورات وتعاریف قدیمی و سنتی از سفر و گردشگری همچنان  قربانی سرعت و عدم دقت و مصرف انبوه و آزمندی شدیدی شده است که حاصل تشویق به مصرف بیشتر برای تولید بیشتر و باز هم بیشتر  وآن هم برای کسب سود بیشتر در پاسخ به روند کنترل نشده افزایش جمعیت و درنتیحه افزایش نیاز به اشتغال و تامین معیشت است.
 
اما در برابر این رویه مخرب، کشف لذت های حقیقی و یادگیری و مشارکت آن با دیگران قرار دارد که حاصل شکل گیری جریان های نوین فکری و سبک های زندگی جدید است. این نگرش ها در تقابل با نوعی اعتیاد به سفر سریع یا توریسم شتابناک است که درست همانند غدای سریع یا فست فود سرعت برای هیچ را در ذهن تداعی می کند که درنهایت چیزی جز مصرف بیشتر و بهره برداری بیشتر از طبیعت و تخریب بیشتر و بی مهابای آن نیست.
 
بنا براین هدف از شکل گیری توریسم کم شتاب تشویق مردم به نوعی سفر تفریحی همراه با دقت در جزییات برای یادگیری بیشتر و ارتباط بیشتر  است که با احترام کامل به فرهنگ و تاریخ های محلی و نیز حمایت و حفاظت از محیط زیست همراه باشد. ایده ای که در نهایت به توریسم مسئولیت پذیر و پاسخگو می انجامد.
 
در صورت توجه به این نکات توریسم برخلاف عوارض مخرب و ناخوشایندی که در دهه های اخیر ایجاد کرده، کارکرد مناسب خود را بدست می آوردکه به معنی احترام به تنوع های انسانی و فرهنگی وطبیعی و ایجاد ارتباط میان مردم و احیای دوباره لذت کشف و یادگیری از ساده ترین امور زندگی است که به دلیل سرعت و سلطه تفکر هدفمندی همواره از دیده ها بدور مانده است. تشویق به نگاه دوباره و دقیق و کسب تجربه کامل و حداکثری از حداقل امکانات همچون همه جریان ها یا جنبش های موسوم به آهستگی- هدف اصلی و نهایی صنعت توریسم کم شتاب است.
 
این پدیده که به معنی کاهش از حجم و کمیت در تجربه های توریستی و به جای آن تمرکز بر کیفیت این تجربه هاست هنوز خود گام های کم شتابی را در حوزه صنعت گردشگری جهان و آن هم صرفا در کشورهای توسعه یافته اروپا وامریکا برداشته است.
 
به همین دلیل تورهایی که ارائه دهنده خدمات وبرنامه های مسافرتی طبق اصول مشخص توریسم کم شتاب باشند و بر سفرهای کوتاه مدت ، با حداقل استفاده از وسایل حمل و نقل و مصرف سوخت های فسیلی و بر ارتباط متقابل میان توریست با مردم و مناطق محلی و ناشناخته در هر سفر توریستی تاکید داشته باشد، هنوز در گام های کم شتاب و کند تنها در معدودی انگشت شمار از کشورهای اروپایی رواج دارد.
این پدیده چنان نوظهور و ناآزموده است که حتی کتاب های راهنمای توریسم کم شتاب در جریان پروژه ای با همین عنوان اخیرا از ماه مه 2010 راه اندازی شده و درواقع هنوز کتاب راهنمای جامعی در این زمینه که راهنمای کار تورگردان ها باشد ارائه نشده است.
 
با این حال عملکرد تورهای فعال در زمینه توریسم کم شتاب که این نوع خدمات را به توریست های عمدتا علاقمند به روش های نوین و نگرش های عمدتا پست مدرن به زندگی ارائه می کند، تاحدی قابل شناسایی و ردیابی است.
 
درمیان همین اندک گروه های توریستی اما پررنگ ترین و فعال ترین گروه ها دراین زمینه گروهی است تحت عنوان تورهای کم شتاب -که از پیوند تورگردان های چند گروه کوچک تورگردانی تشکیل شده است که سفرهای اختصاصی به مقصد ایتالیا، فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی را به علاقمندان عرضه می کند.
 
درواقع برای درک بهتری و یا دستیابی به تجربه های عملی دراین حوزه تنها می توان به تجربه های محدود همین تورگردان ها توجه و اتکا کرد که در همین زمینه فعالیت و انگیزه های خود را به صورت بیانیه ای توضیحی در پنج بند این گونه شرح می دهند:
 
ما تورگردان های کوچک ارائه کننده توریسم کم شتاب در کشورهای اروپایی در احساس تعلق به مقاصد ویژه ای در اروپا با هم اشتراک نظر داریم . مقاصدی که قادرند ما را در اعماق درون مان به وجد درآورند. مقاصد و مکان هایی که در دیدار از آن ها با مردمان دیگری که در جستجوی نوع متفاوتی از خدمات توریستی و گردشگری هستند، اشتراک نظر داریم.
 
ما فعالان توریسم کم شتاب در کشورهای اروپایی نگرش واحد و مشترکی درباره سفر و فلسفه سفر داریم .ما معتقدیم که مسافرت ها باید کم شتاب تر و با هدف دیدن همه چیزهایی باشد که پیرامون ما رخ می دهد. مشاهده ای که به کمک آن بتوانید خود را در چشم اندازهای محلی، تاریخی و فرهنگی متفاوتی رها کنید و در میان مردمی متفاوت با آداب و رسوم و عقاید و غذاهای متفاوت غرق کنید.
 
ما گروه های ارائه کننده تورهای کم شتاب معتقدیم که یک گروه کوچک با این نگرش می توند سبب ارتقای سطح کیفی تجربه های توریستی شود و ما را قادر می سازد تا از همراهی و رفاقت و همفکری مسافران با یک دیگر نیز لذت ببریم. مردمی که به گروه ما می پیوندند درواقع  از پیش دوستان و هم فکران ما هستند.
 
ما به کاری که می کنیم و جایی که میرویم کاملا علاقمند هستیم .ما صاحبان مشاغل کوچک هستیم که تورهای مسافرتی خود را شخصا مدیریت و هدایت می کنیم و در مقاصد توریستی مشخصی کار می کنیم که کاملا به آن اشراف داریم و با گروه ها و مردم محلی آن درارتباط نزدیک و کاملا دوستانه هستیم.
 
برخی ازما دراروپا زندگی می کنیم و برخی دیگر سالانه بارها از این مقاصد دیدار کرده ایم. کار و فعالیت ما صرفا تلاشی شغلی نیست بلکه ما خود نیز مسافرانی هستیم که درباره تورهای مسافرتی کم شتاب که هنوز پدیده ای کم تجربه شده است، می آموزیم.
 
این گروه به هم پیوسته از تورگردان های فعال در حوزه توریسم کم شتاب در تلاش های خود که درواقع نخستین گام های تجربی در حوزه این نوع توریسم محسوب می شوند، به طور مشخص در کشور های فرانسه دو تور مجزا و در کشور ایتالیا چهار تور، و دو تور دیگر هم به مقصد کشورها وشهرهای دیگر اروپایی نظیر پراگ و امستردام ارائه می کنند.
 
درمیان تورهای محدود اما جالب این گروه ها هم اکنون تور ویژه ای که ازتوسکانی تا پراک و از آمستردام تا پروانس به علاقمندان خدمات ویژه کم شتاب ارائه می کند بیش از سایر تورهای جلب نظر می کند که در اصل یک تور موسیقی است.
 منبع: chn.ir